Stolarz w pracy – środki ochrony dróg oddechowych

Jesteś stolarzem? Prowadzisz zakład stolarski, lakierniczy? Nie wiesz jaki pochłaniacz, filtr, maskę kupić?
Przeczytaj koniecznie jak chronić drogi oddechowe przed zanieczyszczeniami powietrza w zależności od rodzaju substancji, stężenia i przewidywanego czasu pracy.
Konsultacja ekspercka – pan Paweł Cykman (Meblopol)

O konieczności ochrony dróg oddechowych w trakcie pracy w zakładzie stolarskim czy lakierniczym nie trzeba nikogo przekonywać. Rosnąca świadomość pracowników i pracodawców, przepisy prawa i normy wpływają na poprawę warunków pracy stolarza.

W pomieszczeniach instalowane są systemy wentylacji, oraz stosowane są środki ochrony górnych dróg oddechowych. W przypadku jeśli ze względu na charakter wykonywanej pracy nie jest możliwe zastosowanie systemów wentylacyjnych, to na pracodawcy spoczywa obowiązek zadbania właśnie o środki ochrony górnych dróg oddechowych. Jakie środki ochrony dróg oddechowych są dostępne na rynku?

–Filtry krótkoczasowe – zakrywają nos i usta. Powietrze filtrowane jest przez materiał filtrujący na wdechu, a wydychane powietrze przechodzi przez materiał lub zawór.

–Półmaski – powietrze wdychane jest za pośrednictwem kilku filtrów, pochłaniaczy lub filtropochłaniaczy. Powietrze wydychane przedostaje się przez specjalny zawór. Półmaski zakrywają nos, usta, brodę. Po zużyciu filtra i pochłaniacza należy wymienić je na nowe.

–Maski pełne – zakrywają całą twarz, wyposażone są w szybki ochronne. Zasada działania jest taka sama jak w przypadku półmaski.

–Chełm, kaptur z wentylatorem zasilanym przez baterie, akumulatory. Powietrze wydychane jest przez zawory wydechowe.

–Maska, półmaska, kaptur zasilany powietrzem pobieranym z butli lub sieci zasilającej za pomocą węża. W tym przypadku należy pamiętać o wymogu stosowania osobnego filtra oczyszczającego powietrze przed dostaniem się do układu oddechowego.

Na co należy zwrócić uwagę dobierając maskę, półmaskę itp.?

– rodzaj zanieczyszczenia powietrza i jego wpływ na stan zdrowia – decyduje o wyborze sprzętu filtrującego, pochłaniającego czy też filtrująco – pochłaniającego

– wielkość stężenia środka szkodliwego

– przewidywany czas pracy w warunkach szkodliwych

– czynniki klimatyczne mające wpływ na sprzęt ochrony i jego użytkownika – wysokość temperatury ma wpływ na użytkownika i na sprzęt służący do ochrony dróg oddechowych. Podobnie wilgotność powietrza. Dodatkowo jeśli sprzęt ma zasilanie w postaci baterii, akumulatorów to niska temperatura skraca ich czas pracy.

– ergonomię maski / półmaski – maska/półmaska nie powinna ograniczać pola widzenia pracownika, a także nie wpływać znacząco na możliwość komunikacji werbalnej w zespole pracowniczym. Jeśli pracownicy w trakcie pracy w warunkach szkodliwych muszą porozumiewać się, to wówczas należy zastosować sprzęt wyposażony w membrany głosowe.

– stan zdrowia pracownika

Jakie są podstawowe zagrożenia dla dróg oddechowych w miejscu pracy?

–pył i kurz – powstaje w wyniku obróbki materiałów stałych poprzez cięcie, toczenie, piaskowanie, szczotkowanie. Uwaga! Im mniejsze cząsteczki stałe, tym większa szkodliwość dla dróg oddechowych pracownika. W każdej stolarni obrabiane są drewna typu świerk, sosna. Natomiast obróbka twardego drewna typu dąb i buk generuje pył który jest rakotwórczy. W tej sytuacji należy zastosować ochronę dróg oddechowych o klasę wyżej niż w przypadku obróbki drewna miękkiego. Nawet krótkotrwałe narażenie na czynniki rakotwórcze może skutkować zachorowaniem na raka w późniejszym czasie.

–mgła – są to niewielkie kropelki rozpylonej cieczy, które powstają w wyniku rozpylania, czyszczenia i cięcia na mokro.

–dym – powstaje w wyniku spalania materiałów stałych przy stałej temperaturze spalania.

–opary – parowanie ciał stałych lub cieczy w temperaturze pokojowej.

–gazy – substancje występujące w stanie skupienia lotnym w temperaturze pokojowej. Mają zdolność szybkiego rozprzestrzeniania się na duże odległości,

–brak tlenu – zawartość tlenu spada poniżej 19%. W przypadku niedoboru tlenu należy pamiętać, że standardowe respiratory nie są wystarczające do ochrony przed niedotlenieniem.

NDS – Najwyższe Dopuszczalne Stężenie substancji szkodliwych. (najwyższe dopuszczalne stężenie i najwyższe dopuszczalne natężenie) – wartość średnia ważona stężenia lub natężenia czynnika szkodliwego dla zdrowia w środowisku pracy, którego oddziaływanie na pracownika w ciągu 8-godzinnego dobowego i przeciętnego tygodniowego wymiaru czasu pracy określonego w ustawie z dnia 26 czerwca 1974 roku – Kodeks pracy, przez jego okres aktywności zawodowej nie powinno spowodować ujemnych zmian w jego stanie zdrowia, oraz w stanie zdrowia jego przyszłych pokoleń.

Poziomy dopuszczalne NDS/NDN określone zostały w odpowiednich przepisach dotyczących środowiska pracy odpowiednio dla poszczególnych czynników chemicznych i fizycznych. Poziomy te służą między innymi do określania czasu pracy i narażenia pracownika na czynniki szkodliwe. (źródło wikipedia)

Środki ochrony dróg oddechowych dobierane są wg klas skuteczności, zgodnie z normą EN143 (dotyczy półmasek i masek całotwarzowych chroniących przed pyłami i aerozolami):

Klasa P1 – w tej grupie jest sprzęt do ochrony przed cząstkami o niskiej toksyczności – jest to ochrona przed aerozolami w stanie stałym lub ciekłym, przy założeniu stężenia w fazie rozproszenia mniejszego od czterokrotności ustalonej dla nich wartości najwyższego dopuszczalnego stężenia tj. 4xNDS. Zdolność filtracyjna 80%, dopuszczalna penetracja 20%. Filtr klasy FFP1. Ma zastosowanie przy szlifowaniu miękkiego drewna. Dopuszcza się 5xNDS przy skompletowaniu z maską.

Klasa P2 – średnia skuteczność ochronna – ochrona przed nietoksycznymi i średnio toksycznymi aerozolami w stanie płynnym lub stałym, których stężenie w fazie rozproszenia nie przekracza 10xNDS. Dopuszczalne 16xNDS przy skompletowaniu z maską. Zdolność filtracyjna 94%, dopuszczalna penetracja 9%. Filtr klasy FFP2.

Klasa P3 – wysoka skuteczność ochronna – chroni przed nietoksycznymi, średnio toksycznymi i wysoko toksycznymi aerozolami w stanie stałym lub płynnym, których stężenie w fazie rozproszenia nie przekracza 20xNDS. Dopuszcza się do 90xNDS przy skompletowaniu maski. Zdolność filtracyjna 99,95%, dopuszczalna penetracja 0,05%. Filtr klasy FFP3.
Filtr ma zastosowanie przy szlifowaniu twardego drewna (np. buk, dąb).

Znakowanie półmasek filtrujących:

– FFP1, FFP2, FFP3 – od 1 do 3 klasa ochronna filtrów krótkoczasowych (masek perzeciwpyłowych do jednokrotnego użycia).

– NR – półmaska do jednorazowego użycia

– R – półmaska do wielokrotnego użycia

– D – półmaska spełnia wymagania zatkania dolomitem

W aspekcie ochrony dróg oddechowych narażonych na zatrucie substancjami chemicznymi w postaci oparów i gazów bardzo ważny jest sprzęt pochłaniający. Pochłaniacze klasyfikowane są od 1-3, gdzie:

Klasa 1 – przy założeniu występowania stężonego gazu technicznego 0,1%=1000ppm

Klasa 2 – przy założeniu występowania stężonego gazu technicznego 0,5%=5000ppm

Klasa 3 – przy założeniu występowania stężonego gazu technicznego 1%=10000ppm

Oznaczenia pochłaniaczy – kryterium zakres działania:

A – gazy i opary nieorganiczne przy założeniu, że ich punkt wrzenia nie przekracza 65°C

B – gazy nieorganiczne z wyjątkiem tlenku węgla

E – niektóre gazy i opary kwaśne, w tym dwutlenek siarki

K – amoniak oraz niektóre pochodne aminy

Hg – rtęć i pochodne

No – tlenek azotu

Co – tlenek węgla

Połączenie filtrów i pochłaniaczy tworzą sprzęt filtrująco – pochłaniający, który chroni górne drogi oddechowe przed gazami i cząstkami stałymi.